Amerikan Doları’nın Tarihi

Her şeyden önce dolar isminin nereden geldiğine bir bakalım. Bugün dolar denilince aklımıza Amerikan Doları (USD) geliyor fakat doların hikayesinin oluşmasında birçok farklı ülke ve kıtanın bu hikayeye yaptığı katkıyı görüyoruz. Dolar kelimesi, ‘thaler’ kelimesinin İngilizceleştirilmiş halidir ve 1519 yılında Bohemya’da çıkarılıyordu ve o dönemde gümüş madeni paralara genel anlamda kısaltılmış bir şekilde thaler deniliyordu. Bugün doların isminin oluşmasında ilk katkıyı veren 16.yy’da Bohemya’da madeni paralara verilen isimle yapılan ticaretlerde kullanılması ve yayılması ile genelleşen bu kelimedir. Fakat daha birçok aktörün bu hikayeye dahil olduğunu göreceğiz.

1- Thaler’ın Yaygınlaşması

Joachimstadht’dan çıkarılan madeni paranın yaygın kullanımının sonucu dönemin büyük imparatorluklarının da desteği ile thaler ticarette en önemli madeni para birimi olarak anılmaya başlandı.16.yy’dan önce Kıta Avrupasında madeni paralar genellikle altın kullanılarak üretiliyordu ve gümüş paranın basılmasıyla birlikte ortaya bir değer farkı çıktı ve bunun çözümü için gümüş para basma oranı iyice arttırıldı ve yayılımı daha da hızlandı.16.yy ve 18.yy arası thaler, bugünkü Amerikan çeyrekliği gibi yayıldı. Bu yaygın kullanıma örnek olarak, 18.yy’da Avusturya Kraliçesi Maria Theresa adına basılan thalerlar Ortadoğu’da 1960’lı yıllara kadar kullanılıyordu.

2- İspanyol Etkisi

İspanyol Koloni İmparatorluğu 16.yy’da hızla zenginleşmeye başladı çünkü yeni keşfedilen topraklarda çok zengin gümüş madenleri vardı, özellikle Meksika’da, bu sebeple 16.yy ve 18.yy arası İspanyollar gümüş rezervinin çok büyük bir çoğunluğunu yönetiyorlardı. Bu gümüşe olan hakimiyetleri ise diğer sömürge imparatorlukları tarafından dikkat çekiyor ve bu hakimiyetten pay çıkarmaya çalışıyorlardı çünkü kendi para birimleri üzerinden ticaret yapmaları günden güne zorlaşıyordu. Bu sebeple, yeni bir alternatif olarak İspanyol parası yerine 1792 yılında Coinage Antlaşması ile Amerikan Kongresi resmi olarak Amerikan Doları basmaya başladı.

3- Amerikan Dolarının Yaygınlaşması

Amerikan Doları ile ve altın eşitlenmesi dünyada birçok ülke tarafından kabul edilmiş ve yeni bir parasal düzen 20.yy’dan itibaren oluşmaya başlamıştır.
İlk basıldığı zaman Amerikan Doları Avrupa standartlarını takip ediyordu ve thalerdan tek farkı 27 gram daha hafif olmasıydı. Zaman geçtikçe gümüşün yaygın kullanımı yerine altın tekrar hakimiyeti eline aldı ve Amerikan Hükümeti monometalik (sadece altın) sistemine geçti yani 1816’dan itibaren doların bir altın karşılığı olmuş oldu ve eğer altınınız varsa dolara çevirebiliyor ya da dolarınız varsa altına çevirebiliyordunuz. Kağıt paranın devlet garantisinden ziyade bir değerli maden karşılığı olması Amerikan Dolarının değerini şüphesiz arttırdı ve 1834 tarihli ikinci bir Coinage Yasası ile Amerikan Hükümeti bu değişikliği yürürlüğe koydu.

4- Günümüze Doğru

1944 yılında Birleşmiş Milletler Para ve Finans Konferansı bir Amerikan kasabası olan Bretton Woods kasabasında toplanmıştır. Bu antlaşmanın önemi, birçok devletin bir araya gelerek uluslararası ticarette meydana gelen kur dengesizlikleri ve kalpazanlıklara karşı bir önlem alınması amacıyla bir mütabakata varılmasıdır. Bu antlaşma ile birlikte, dolar ve altın eşitlenmesi dünyada birçok ülke tarafından kabul edilmiş ve yeni bir parasal düzen 20.yy’dan itibaren oluşmaya başlamıştır. Bretton Woods Antlaşması uluslararası ticaret ve finans işlemlerinde birçok yeni kural ve hükümlülükler hükümetler tarafından benimsenmiştir. Bugünün ticaretinde Amerikan Dolarının etkin kullanımının ve birçok ülke tarafından kendi parasındaki değerinin Amerikan Dolara karşısındaki değerini önemsemesi ve politikalarına bu ekseriyette karar vermesi ile bu antlaşmanın önemi büyüktür çünkü dolar hükümet garantisi ile birlikte değerli bir maden olan altına sabitlenmiştir ve bu olay ise 20.yy’ın ikinci yarısından itibaren birçok yatırımcı tarafından Amerikan Dolarının tercih edilerek yayılmasının ve günümüzde de en etkili para birimi olmasının önünü açmıştır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir